- دستور زبان وانشانی
دستور زبان وانشانی
زبان مردم وانشان که وانشانی، ونیشونی و مردم این روستا اونشونی می‌نامند (و در آن واژه‌های اصیل
فارسی کم نیست) ــ جزئی از گویش‌های ایران مرکزی و شمال غربی (از گویش‌های رایج در منطقه
کاشان-گلپایگان - اصفهان) است و شباهت بسیاری به زبان خوانساری و میمه‌ای دارد.
این زبان گونه‌ای از فارسی میانه است(پهلوی اشکانی). آنچه وانشانی‌ها بدان صحبت میکنند، یک لهجه
یا گویش نیست بلکه مطابق تعریف زبان شناسی یک زبان است، چرا که هم در کلمات، هم در تلفظ و هم
در دستور زبان با فارسی معیار اختلاف بسیار دارد.
دستور زبان وانشانی ( قسمت اول )
با سلام به تمام هم ولایتی های عزیز . بندهمحسن مشایخیهستم و افتخار می کنم که وانشانی
هستم من خودم وانشان به دنیا نیومدم و اونجا هم زندگی نکردم اما پدر و مادرم و اصلیتم وانشانی
است و علاقه زیادی به طبیعت فرهنگ و زبان آن دارم به همین خاطر سعی کردم در بخش
فرهنگستان تالار گفتمان وانشان مطالبی آموزنده و جالب قرار دهم امیدوارم خوشتون بیاد .
شاید به جرات بتوان گفت زبان وانشانی یکی از قدیمی ترین زبان های ایرانی و حتی دنیاست شاید
تعجب کنید اما کلماتی که امروزه در زبان وانشانی به کار می رود با وجود اینکه بسیاری از کلمات اصیل
آن فراموش شده ، کلماتی است که در زبان های فارسی 5 الی 6 هزار سال قبل که بکار می رفته است
برای اثبات ادعای خودم جند دلیل می آورم و از کسانی که در زمینه ادبیات کار می کنند تقاضا دارم
بیشتر در این زمینه تحقیق کنند و در صورت درست بودن حرف من مثال های بیشتری نیز بیاورند . شاید
یکی از دلایلی که بتوان ذکر کرد وجود بیش از حد حروف (گ)(ژ)(پ)(چ) در زبان وانشانی باشد و چون این
حروف وجه تمایز بین زبان فارسی اصیل و عربی که جزو اولین زبان های تکامل یافته در تاریخ بشر است
می توان این اداعا را کرد که زبان وانشانی اصیل ترین زبان فارسی است که هنوز باقی مانده چون در هر
زبانی ازاین حروف بیشتر باشدمی توان گفت آن زبان به فارسی اصیل نزدیک تراست مثالی که می توانم
برای این اداعای خود بیاورم این است که اگر دقت کرده باشید صرف فعل های زبان وانشانی از قانون
جالب و دقیقی پیروی می کند که انشا الله در آینده به آن قوانین اشاره می کنیم اما این نکته ای که
می خواهم بگویم این است که در صرف این فعل ها از حرف (ژ) در شناسه سوم شخص مفرد و جمع
استفاده می شود
به مثال زیر توجه فرمایید :
اول شخص مفرد : اِمِگُ ( می خواهم ) ****** اول شخص جمع : اِمونِگُ (می خواهیم )
دوم شخص مفرد : اِدِگُ ( می خواهی ) ****** دوم شخص جمع : اِدونِگُ ( می خواهید )
سوم شخص مفرد : اژِگُ ( می خواهد ) ****** سوم شخص جمع : اِژونگُ ( می خواهند )
همان طور که می بینید در تمام فعل های وانشانی در سوم شخص مفرد و جمع حرف (ژ) استفاده
می شود . که این خود باعث می شود این حرف در بسیاری از جملات زبان وانشانی تکرار شود . و اگر
کسی تحقیق کند مشخص می شود آن حرف های دیگر مشخصه زبان فارسی مثل گ-پ-چ بسیار زیاد
در این زبان تکرار می شود .
دلیل دیگری که می توان گفت زبان وانشانی جزو اصیل ترین زبان های فارسی و شاید بازمانده زبان
بسیار قدیمی فارسی 5 یا 6 هزار سال پیش باشد وجود کلمات بسیار قدیمی بدون هیج گونه تغییر
است به عنوان مثال یکی از آشنایان که در رشته ادبیات فارسی در دانشگاه مشغول به تحصیل بود روزی
از من پرسید در زبان وانشانی به کلمه ( برگ ) چه می گویند من از او پرسیدم علت این سئوال شما
چیست و او گفت امروز استاد ما در دانشگاه معادل کلمه برگ در زبان فارسی باستان که حدود 6 هزار
سال پیش قدمت داشت را برای ما گفت و من احساس کردم که آن را در زبان وانشانی شنیده ام . من به
او پاسخ دادم که در زبان فارسی به برگ می گویند ( ولگ) و او گفت بله دقیقا همین کلمه را استاد ما
گفت مثال های دیگری نیز مانند این وجود دارد مانند کلمه ( پیشین ) و ( پسین ) که کلماتی بسیار
قدیمی در زبان فارسی است که امروزه در زبان فارسی استفاده نمی شود . می باست تحقیق بیشتری
در این زمینه انجام شود و به نظر من کار زیاد سختی هم نیست می توان لیستی از کلمات زبان
وانشانی تهیه کرد و آنها را با معادل کهن آن در زبان فارسی مقایسه کرد که من مطمئنم بسیاری از آن
کلمات عینا شبیه هم است .
یکی دیگر از ویژگی های جالبی که زبان وانشانی دارد و شاید کمتر کسی به آن توجه کرده باشد خلاصه
و کوتاه بودن جملات آن است به طوری که اگر با معادل فارسی آن مقایسه شود بسیار کوتاه تر است به
گونه ای که گاهی اوقات جملات آن به کلمه شبیه می شود . مانند جمله ( کِژِگُ بَشُ) که معال فارسی
آن می شود ( چه کسی می خواهد برود) همان طور که می بینید جمله وانشانی بسیار کوتاه تر از
معادل فارسی آن است . 6 کاراکتر برای نوشتن جمله وانشانی و 20 کاراکتر برای نوشتن جمله فارسی .
ممکن است که مثال های بهتری به ذهن شما برسد پس لطفا در صورت اینکه مثال بهتری به ذهنتان
رسید در همین جا ذکر کنید .
دستور زبان وانشونی
صرف فعل زدن در زبان وانشان
بیم خُوست ، بید خُوست ، بیژخُوست
بیمون خُوست ، بیدون خُوست ، بیژون خُوست
صرف فعل شستن در زبان وانشان
بَم ششت ، بَدششت ، بَژشُشت
بَمون شُشت ، بَدُن شُشت ، بَژون شُشت
صرف فعل خواستن در زبان وانشان
اِمگو ، اِدگو ، اِژگو
اِمونِگو ، اِدونِگو ، اِژونِگو
زُنون ، زُنِه ، زُنو
زُن مین ، زُن گِه ، زُننّد
بَمِ ِون ، بَمیه ، بَمَه
بَمیمین، بَمیگِه ، بَمِن ده
ِبشتون ، بشته ، َبشه
ِبشتِمین ، ِبشتِگِه ، ِبشتِند
----------------------------------------------------
لغت نامه وانشانی با معنی فارسی
530 کلمه زبان وانشانی، با معنی فارسی
۵۰ کلمه زبان وانشان ، با معنی فارسی و تصویر
